غزل حافظ: عرصه تقابل دو گفتمان

این متن برگرفته از متن سخنرانی دکتر فرزان سجودی در مراسم یادروز حافظ در شیراز  است.

گفتمان حوزه ای که مجموعه ای از نشانه ها در آن به صورت شبکه ای در می آیند و معنایشان در آنجا تثبیت می شود.

معنای نشانه های درون یک گفتمان حول یک نقطه ی مرکزی به طور جزیی تثبیت می شود. نقطه مرکزی، نشانه برجسته و ممتازی است که نشانه های دیگر در سایه آن نظم پیدا می کنند و به هم پیوند می خورند.

تثبیت معنای یک نشانه در درون یک گفتمان از طریق طرد دیگر معانی احتمالی آن نشانه صورت می گیرد. از این رو، یک گفتمان باعث تقلیل معانی احتمالی می شود. گفتمان تلاش می کند تااز لغزش معنایی نشانه ها جلوگیری کند و آنها را در یک نظام معنایی یک دست دام بیندازد.

چون گفتمان ها همیشه در تقابل با حوزه خارج از خود قرار دارند همیشه این احتمال وجود دارد که شیوه تثبیت معنای نشانه ها در یک گفتمان توسط شیوه های دیگر تثبیت معنا در گفتمان های دیگر به چالش در بیاید.

دال های شناور نشانه هایی هستند که گفتمان های مختلف چالش می کنند تا به آنها به شیوه خاص خودشان معنا ببخشند.

متن کامل این سخنرانی را اینجا می توانید بخوانید...